मौरीपालन व्यवसायबाटै वार्षिक १० लाख आम्दानी

–अनिल श्रेष्ठ
अधिकांश मानिसहरु व्यवसाय गर्न रुचाउँछन् । व्यापार गरेर कसैले सफलता हासिल गर्छन् त कसैले असफलता । यो जरुरी छैन कि सबैले सफलता नै पाउँछन् भन्ने कुरामा । सफलता कमै मानिसको भाग्यमा रहेको पाइन्छ ।
यस्तै एकजना किसान मौरीपालनको व्यवसाय गरेर वार्षिक रु. १० लाखसम्म आम्दानी गर्दै आइरहेका छन् । उनी हुन् लमजुङ हाँडीखोला गाउँका कालु दुरा । त्यसो त हाँडीखोलामा अधिकांश घर दुरा, केही घर गुरुङ र केही घरहरु परियार र विश्वकर्माको रहेका छन् ।
एक समय कालू दुरा गाउँमै सामान्य व्यवसाय गर्थे । व्यापार छाडेपछि उनले केही समय गाउँमै खेती किसानी पनि गरेका थिए तर हाल मौरी पालन व्यवसायतर्फ आकर्षित छन् । अहिले यही पेशाबाट मनग्य आम्दानी गर्छन् । उनले मौरी व्यवसाय सुरु गरेको झण्डै आठ वर्ष भयो । त्यसयता भने उनले यस्ता पिरलोलाई खासै भोग्नु परेको छैन ।
‘माहुरी व्यवसाय सुरु गरेदेखि घरखर्च चलाउनको अहिले पैसा छैन भन्नु परेको छैन,’ कालु दुरा भन्छन् । उनले मह र माहुरीको घार बिक्रीबाट नै वर्षेनी आठदेखि दश लाखसम्म आम्दानी गर्छन् । उनलाई अहिले यो व्यवसायमा उनकी श्रीमती धनमाया दुराले साथ दिएकी छिन् । उनका दुई छोराहरुमध्ये जेठो नेपाली सेनामा र कान्छा पोर्चुगलमा छन् । दुई छोरीहरुको विवाह भइसकेको छ । ‘मौरीपालन व्यवसायले नै आफूले आफ्ना परिवारलाई सक्षम बनाउन सफल भएको’ कालु दुरा बताउँछन् ।
उनले मौरीपालन व्यवसाय सुरु गर्नुअघि उनको घरमा एउटा मात्र परम्परागत मुढेघार थियो पछि मौरीको घार बढाउनका लागि भनेर उनले एउटा उन्नत घार किने । त्यससँगै जिल्ला कृषि कार्यालयबाट २ वटा उन्नत घार अनुदानमा लिए । यसले उनलाई मौरीपालन व्यवसाय गर्न थप उत्साहित ग¥यो । त्यसपछि उनी आफैले मौरीका घारहरु बनाउन सुरु गरे । ७–८ वर्षदेखि कालु दुरा निरन्तर यो व्यवसायमा छन् । अहिले उनीसँग झण्डै ५ रोपनी जग्गामा ७० घार माहुरी छन् ।
वर्षेनी ८०–९० लिटर मह उत्पादन र बिक्री गर्छन् । ‘प्रतिलिटर १२ सय रुपैयामा मह बिक्री हुने गरेको उनी बताउँछन् । उनले वर्षको दुईपटक मह काढ्छन् । कार्तिक र जेठ मह काढ्नका लागि उपयुक्त समय रहेको उनी बताउँछन् । भोर्लेटार, दुराडाँडा र सुन्दरबजारका मह व्यापारी उनीकहाँ मह किन्न आउँछन् ।
उनले मह उत्पादनसँगै घार सहितको माहुरी बिक्री पनि गरिरहेका छन् । उनले वर्षमा झण्डै ९० देखि एकसय वटासम्म घारसहितको माहुरी बिक्री गर्छन् । यसवर्ष तनहुँको मिर्लुडमा मात्रै ८० घार माहुरी बिक्री गरेर पठाएको उनी बताउँछन् । प्रति घार माहुरीको मूल्य ९ हजार रहेको छ । यसरी वर्षेनी घारसहितको माहुरीको बिक्री बढ्दै गएपछि उनी आफैले घार पनि बनाउन थालेका छन् । उनले घार बनाउनका लागि उत्तीस, टुनी र महुवाका काठहरु प्रयोग गर्छन् ।
सुरुमा मौरीपालन सम्बन्धी खासै कुनै ज्ञान नभएपनि कामले काम सिकाउँछ भनेझैँ एकदुई घार मौरीलाई स्याहारसुसार गर्दागर्दै उनी मौरीपालनमा रमाउन थाले र यसैलाई व्यवसाय बनाए । अहिले उनले मौरी व्यवसायबाट नै वार्षिक ८ देखि १० लाखसम्म आम्दानी गरेको बताउँछन् ।
कालु दुरा भन्छन् – ‘कुनै पनि काम गर्दा सबैभन्दा ठूलो धैर्यता हुनुपर्दो रहेछ । हामी काम गरिसकेपछि छिटो नाफा खोज्छौं । यो कामले नाफा भएन भनेपछि त्यो कामै छाडिदिन्छौ र अर्को काम थाल्छौं । यसले हाम्रो मिहिनेत पनि खेर जान्छ । समय पनि खेर जान्छ र पैसा पनि खेर जान्छ । काम गर्न सके सुगम र दुर्गम भन्ने हुँदैन रहेछ । हाँडीखोलाको यस्तो अनकण्टार ठाउँ, तपाईहरुले पनि अहिले आउँदा देखिहाल्नु भो अप्ठ्यारो । यस्तो ठाउँमा पनि मान्छेहरु आउँछन् र मह सङ्कलन गरेर लैजान्छन् ।’

–इच्छाकामना न्यूजबाट

- ADVERTISEMENT -