चितवन / देशैभर दादुरा–रुबेला खोप अभियान सञ्चालन हुने भएको छ । यही फागुन १३ गतेबाट नौ महिनादेखि १५ वर्ष उमेर समूहका सबैलाई खोप लगाइने शुक्रबार जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय चितवनले पत्रकार सम्मेलन मार्फत जानकारी गराएको हो ।
२०७९ तिर नेपालका चितवनसहित १९ जिल्लामा दादुरा महामारीको रुपमा देखा परेपछि सरकारले यो अभियान सञ्चालन गरेको हो । महामारीबाट १९ जिल्लामा एक हजार ३४९ जनामा दादुरा देखिएको थियो भने एक जनाको मृत्यु समेत भएको थियो । संक्रमित मध्ये ७४ प्रतिशत नौ महिनादेखि १५ वर्षमुनिका बालकालिका रहेका थियो ।
ती बालबालिकाहरुमा एउटा मात्रा पनि खोप नलगाएका २६ प्रतिशत, खोप लगाएको थाहा नपाएका ३० प्रतिशत दुई वा सोभन्दा बढी मात्रा लगाएका २१ प्रतिशत र एक मात्रा खोप लगाएका २३ प्रतिशत रहेका थिए ।
यसरी हेर्दा खोप नलगाएकाहरुमा संक्रमण फैलिएपछि अभियानको रुपमा सञ्चालन गर्न लागिएको हो । सरकारले भूकम्प गएपछि जाजरकोट र रुकुम पश्चिममा भने दादुरा रुबेला खोप अभियान सम्पन्न गरिसकेको छ ।
अभियानको क्रममा नौ महिनादेखि ५ वर्षमुनिका बालबालिकालाई दादुरा–रुबेला खोपका अतिरिक्त डिपिटि–हेप बी–हिव, पिसिभी र आईपिभि खोप समेत लगाईने छ भने नौ महिनादेखि १५ वर्षसम्मका सबैलाई दादुरा–रुबेला खोप लगाईने छ ।
स्वास्थ्य कार्यालय चितवनका प्रमुख दिनेश रुपाखेतीका अनुसार फागुन १३ गतेदेखि चैत १ गतेसम्म अभियान सञ्चालन हुनेछ । अभियानका क्रममा नौ महिनादेखि ५ वर्षसम्मका बालबालिकाको नियमित खोप कार्ड हेरेर अभिभावकलाई सोधेर नियमित खोप लगाउन छुट भए नभएको अवस्था समेत निश्चित गरिने उनले जानकारी दिए ।
यसरी छुटेकाहरुलाई नियमित खोप केन्द्रसम्म पुग्नका लागि सहजीकरण समेत गरिने छ । २५० जनाभन्दा बढी बालबालिका भएका संस्थागत र सामुदायिक विद्यालयमा खोप केन्द्र रहने छन् । विद्यालय नभएका ठाउँहरुमा पनि खोप केन्द्र रहने छन् । यसैगरी शहरका घना बस्ती, सुकुम्बासी वस्ती, उद्योग, कारखाना, बाल मन्दिर, अनाथ आश्रम, ईटा भट्टा, अन्तरदेशिय सीमा, बसपार्क जस्ता ठाउँमा पनि खोप केन्द्र राखेर सेवा दिईने छ ।
खोप केन्द्र निर्धारण गर्दा गाउँपालिकाको प्रत्येक वडामा कम्तीमा एउटा, नगरपालिकाको प्रत्येक वडामा कम्तीमा दुई वटा, उपमहानगरपालिकाको प्रत्येक वडामा कम्तीमा तीन वटा र महानगरपालिकाका प्रत्येक वडामा कम्तीमा चार वटा खोप केन्द्र रहने व्यवस्था रहेको छ ।
खोप केन्द्र दिनको ६ घण्टा सञ्चालन रहने छ । स्वास्थ्य कार्यालय चितवनका क्षय–कुष्ठ अधिकृत जयराम दुवाडीले खोपबाट बचाउन सकिने रोग नियन्त्रण गर्नु, अपाङ्गता र मृत्युदरलाई कम गर्नु खोप कार्यक्रमको मुख्य उद्देश्य रहेको बताए ।
सन् २०२६ सम्म दादुरा–रुबेला रोग निवारण गर्ने सरकारको लक्ष्य रहेको बताउँदै उनले प्रत्येक बालबालिकालाई पूर्ण खोप लगाएको सुनिश्चितता गर्नुपर्नेमा जोड दिए । हालसम्म नेपालका ७२ जिल्ला र ७३३ स्थानीय तह पूर्ण खोप घोषणा भैसकेको भन्दै उनले चार जिल्ला अझै बाँकी रहेको जानकारी दिए । नेपालको जनसांख्यिक स्वास्थ्य सर्भेक्षण २०२२ अनुसार ४ प्रतिशत बालबालिकाले एउटा पनि खोप लगाएका छैनन् भने १६ प्रतिशत बालबालिकाले आंशिक खोप लगाएका छन् ।
राष्ट्रिय खोप तालिका अनुसार ५२ प्रतिशत बालबालिकाले पूर्ण खोप लगाएका छन् । दादुरा रुबेला खोप अभियानको लक्ष्य लक्षित उमेरका बालबालिकालाई दादुरा रुबेला खोप लगाएर दादुरा र रुबेला रोग विरुद्ध प्रतिरोधात्मक क्षमता अभिबृद्धि गरी ती रोगहरुबाट संक्रमण हुन सक्ने सम्भावनालाई न्यूनिकरण गर्ने रहेको उनको भनाई छ । पाँच वर्ष मुनिका बालबालिकाहरुको नियमित खोपको अवस्था पहिचान गरेर छुट भएका नियमित खोपको मात्रा लगाउन सहजीकरण गर्ने अभियानको उद्देश्य रहेको छ ।
चितवन जिल्लामा नौ महिनादेखि १५ वर्षसम्मका करिब एक लाख ६१ हजार बालबालिका रहेको दुवाडीले जानकारी दिनुभयो । ती बालबालिकालाई खोप दिनका लागि चितवनमा मात्रै सात सय भन्दा बढी खोप केन्द्र सञ्चालन हुनेछन् ।
अभियान सञ्चालन गर्न एक हजार ६ सय स्वास्थ्यकर्मी र दुई हजार दुई सय स्वयंसेवक परिचालन गरिने दुवाडीको भनाई छ । चितवनमा पहिलो चरणमा फागुन १३ गतेदेखि २२ गतेसम्म भरतपुर महानगरपालिका, माडी नगरपालिका र इच्छाकामना गाउँपालिकामा अभियान सञ्चालन हुनेछ भने दोस्रो चरणमा फागुन २२ गतेबाट चैत १ गतेसम्म कालिका, रत्ननगर, राप्ती र खैरहनी नगरपालिकामा सञ्चालन हुनेछ ।
गर्भवती, एड्स संक्रमित, केमेथेरापी वा उच्च क्षमताको औषधि सेवन गरिरहेका र कडा खालको ज्वरो भएका बालबालिकालाई भने यो खोप लगाउन मिल्दैन । कक्षा १० सम्म अध्ययन गर्ने सबै बालबालिकालाई दादुरा रुबेला खोप लगाईने छ ।
